به گزارش خوزپرس، علیرضا زراسوندی در نشست دولت و دانشگاه که بعدازظهر روزگذشته یک شنبه۱۵ اسفندماه در سالن اجتماعات دانشکده علوم دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد با بیان این که گرد و خاک محیط را یک پدیده طبیعی می دانیم، اظهار کرد: اصطلاحا یک پدیده طبیعت زاد است اما زمین در مباحث زیست محیطی پروسه ای دارد که اگر جایی خودش را تخریب کند؛ جایی دیگر به بازسازی خودش اقدام می کند.
وی گفت: بررسی هایی که در طوفان ها و مناطق مختلف گرد و غبار در دنیا با محوریت چین انجام شده، اگر بدترین شرایط ممکن زیست محیطی که مهمترین عامل آن خشکسالی است بر منطقه ای اعمال شود تقریبا ۵۰ تا ۵۵ سال زمان نیاز دارد تا آن منطقه غبار خیز شود یعنی مستعد یک منطقه یا کانون گرد و خاک شود این حالت طبیعی زمین است اما در ادامه اگر فعالیت های انسان زاد به آن اضافه شود، یعنی زمانی که ( بارندگی وجود ندارد، رطوبت و خاک به کمترین میزان خود می رسد، بافت های سبک و سنگین خاک از هم تفکیک می شوند ، بادها تغییر جهت و سرعت می یابند و تغییرات جهانی رخ می دهد) برای بروز پدیده گرد و خاک، یک منطقه به راحتی فعال می شود .
زراسوندی ادامه داد: از طرفی فعالیت های انسان زاد هم که دست به دست این اتفاقات دهد یعنی دبی رودخانه ها کم شود، حقابه ها داده نشود ، فعالیت های عمرانی بدون مطالعات ارزیابی زیست محیطی در یک منطقه انجام شود، کشاورزی از حالت سیستماتیک خارج شود و همان کشاورزی سنتی دیم به دلیل کمبود آب رها شود، بنابراین این موارد باعث می شود آن بازه ی زمانی ۵۵ ساله به یک بازه ی ۲۰ تا ۳۰ ساله برسد و یک منطقه ای به کانون گرد و خاک تبدیل شود.
رئیس مرکز پژوهشی ریزگردهای دانشگاه هشید چمران اهواز با بیان این که استان خوزستان ، به دلیل داشتن اقلیم خشک و نیمه خشک روی کمربند گرد و خاک خاورمیانه به صورت سنتی قرار دارد، افزود: مستنداتی وجود دارد که در ۲۵ سال گذشته رخداد گرد و غبار را در استان داشته ایم و به لحاظ اظهارنامه ای نیز حدود صد سال اظهاری هم گرد و خاک بوده اما به شکلی که در سال یک یا دو مورد اتفاق افتاده ، اما امروز ۹۰ مورد اتفاق افتاده است.
وی افزود: آنچه که برای گرد و خاک مهم است، ماندگاری گرد و خاک است. وقوع با ماندگاری متفاوت است. که در همین زمان وقوع گرد و خاک هم در دنیا رکورد دار شده ایم.
زراسوندی با تاکید بر این که رفع پدیده ریزگردها را ساده نپنداریم عنوان کرد: این که امروز و فردا بتوانیم این مساله را پایان دهیم، اتفاق نمی افتد . وقتی یک کانون ریزگرد با یک کلان شهر ۱۵ کیلومتر فاصله دارد ، دوره وقوع ده دقیقه است که در هیچ جای دنیا چنین چیزی اتفاق نمی افتد و ما در این زمینه هم رکورد زده ایم.
این استاد زمین شناس در ادامه با بیان این که ریزگرد، گرد و غبار و گرد و خاک را از هم تفکیک کنید، تاکید کرد: ریزگرد چیزی است که از خارج از مرزها وارد می شود و گرد و خاک هم چیزی است که از کانون های درونی به هوا بلند می شود.
زراسوندی به گرد و خاک سال ۹۳ اشاره کرد و با بیان این که در آن زمان کانون های داخلی را وارد چرخه مطالعاتمان نکرده بودیم افزود: اما پیش بینی این کانون ها و تمام مطالعات آن در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد، سازمان های محیط زیست، زمین شناسی و هواشناسی هم در این مطالعات، دانشگاه را همراهی کردند. انتظار این را هم داشتیم که این کانون ها وارد چرخه شوند اما بیشتر درگیر مناطق مرزی بودیم.
وی به مطالعات انجام شده در فواصل سال های ۸۹ تا ۹۱ و پروژه بزرگی که در استان و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری با محوریت موسسه ژئو انفورماتیک دانشگاه تهران انجام شد اظاره کرد و ضمن بیان این که داده های میدانی از دانشگاه شهید چمران به تهران ارائه شد اظهار کرد: حدود ۱۹۱ کانون خارجی ورای مرزهای ما وجود دارد که تقریبا ۵۰ درصد این کانون ها در کشور عربستان است، باد غالب هم به سمت خوزستان است و عربستان هیچ تمایلی هم به رفع این مشکل ندارد و انتظار ما باید از کشورهایی مثل عراق ، سوریه و اردن است که یک اتصال سه گانه ای بین این کشورها وجود دارد و ما هم کنترلی روی آن نداریم.
این استادزمین شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به دیپلماسی انجام شده در دولت تدبیر گفت: درست است که دیپلماسی اتفاق افتاد و مذاکرات خوبی را داشت اما خروجی آن اگر هیچ نبود این است که در سال آینده اجلاس جهانی در تهران برگزار خواهد شد و در این اجلاس قرار است پروتکل منطقه ای برای گرد و خاک خاورمیانه بازنگری شود و کشورها به اراده ی فعالیت های خود متعهد باشند.
وی با یادآوری برگزاری کنفرانس سال گذشته ریزگردها در دانشگاه شهید چمران گفت : هدف از این کنفرانس بین المللی ارائه گزارش کشورهای مدعو در خصوص اقدامات محیط زیستی بودکه متاسفانه هیچ کدام از کشورها حاضر به ارائه این گزارش نبودند.
وی عنوان کرد: برای مقابله باریزگردهای خارجی آنچه که مهم است آموزش و پیشگیری های درون میدانی خودمان است
زراسوندی در مورد گرد و خاک های داخلی گفت: استان خوزستان به لحاظ سازندهای زمین شناسی مستعد گرد و خاک است و با توجه به وقایع اتفاق افتاده در سال جاری که همان موضوع کاهش دبی رودخانه ها ، سدسازی های غیر اصولی و پخش سیلابها بود، می توانیم با یک مدیریت مهارکننده بخش سیلاب، خیلی از مساحتی که امروز درگیر کانون گرد و خاک هستند را به حالت اولیه برگردانیم.
وی با اشاره به موارد ذکر شده تاکید کرد: تمام این عوامل باعث شد تا حدود ۳۵۰ هزار هکتار کانون مستعد گرد و خاک را داشته باشیم که این مقدار به جز ۳۵۰ هزار شن زارهای موجود در استان است .
زراسوندی ادامه داد: مطالعاتی انجام و نقشه کانون های گرد و خاک تنظیم شد و در اختیار متولیان امر اجرا گذاشته شد و در نهایت ۳۵ هزار هکتار به عنوان اولویت اول مهار و کنترل ارائه شده است.
این استاد زمین شناسی ادامه داد: در مباحث زیست محیطی دو فاز شناخت و ارزیابی مدیریت و کنترل برای مطالعات زیست محیطی تعریف شده است که برای گرد و خاک خارجی و داخلی شناختی نداشتیم، اگر در گوگل هم جستجو کنید، متن هایی از ده سال پیش روی خروجی سایت ها در ایران قرار گرفته است اما امروز بیش از پانزده پایان نامه در مقاطع مختلف در دانشکده های دانشگاه شهید چمران اهواز در مورد گرد و خاک ارائه و دو طرح کلان ملی نیز انجام شده که منجر به شناخت پدیده خارجی و کانون های داخلی شده است.
رئیس مرکز پژوهشی ریزگردهای دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه گفت: در این ۳۵ هزار هکتار که به عنوان اولویت اول مهر و کنترل در نظر گرفته شده است و عامل کنترل آن جهاد کشاورزی است، قرار نیست فقط نهال کاشته شود و قرارهم نیست که امروز این مهار و کنترل انجام شود و نتیجه بدهد، ۵۵ سال طول می کشد تا این اتفاق بیفتد ، انتظار یک سال و دو سال را نداشته باشیم، چندین روش کنترل هم در درون کانون ها باید اتفاق بیفتد که متخصصان امر کشاورزی در این زمینه اقدامات لازم را انجام می دهند.
زراسوندی با بیان اینکه برای استاندارد گرد و خاک در دنیا ۱۵۰ میکروگرم بر متر مکعب است ، برای امریکای شمالی و خلیی از نقاط دنیا، برای چین حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میکروگرم است، تصریح کرد: برای کشور ما استاندار محلی هنوز تعریف نشده است اما لازم است که به این سمت هم برویم و به این مبحث هم بپردازیم و استاندارد محلی را تعریف کنیم.
وی ادامه داد: به این شکل دست مسئولان استان برای تعطیلی های به موقع بازتر است ، این اعلام تعطیلی ها برای مواقع ضروری در همه جای دنیا طبیعی است . استاندار باید مستندات لازم را از لایه های پایین تر ( سازمان هواشناسی، سازمان محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی) برای اعلام تعطیلی بگیرد .
رئیس مرکز پژوهشی ریزگردهای دانشگاه شهید چمران اهواز عنوان کرد: ۳۵ هزار هکتار اولویت اول است که اگر کنترل شد مممکن است از ۳۵۰هزار کانون مستعد دیگر ، پدیده گرد و خاک رخ دهد، با چرخش باد، این ۳۵ هزار هکتار فعال شده و سال آینده ممکن است ۴۲ هزار هکتار دیگر مستعد شود لذا یک عزم ملی و جهادی و خارج از مسائل سیاسی می طلبد که این ریزگردها کنترل شود.
زراسوندی با اشاره به اینکه پیشنهادی دادیم: یک ستاد ویژه مدیریت گرد و خاک در استان ایجاد شود و چارت خاصی برای آن تعریف شود که از این پیشنهاد استقبال شد که در آینده نزدیک به آن پرداخته می شود.
وی با بیان اینکه از سال ۷۳ منبع داخلی گرد و خاک را داشتیم ، اما یک یا دو مورد در سال بود. اظهار کرد: آمار موجود در سال ۹۱ ، ۶۶ مورد ، سال ۹۲، ۵۳ مورد ، ۵۷ مورد سال ۹۳ و ۵۹ مورد سال ۹۴ اتفاق افتاد و این موارد نشان می دهد که موارد با منبع داخلی تحت تاثیر آب هستند ، یعنی آب باید باشد تا منابع داخلی فعال نشود
زراسوندی گفت: با ۴ استاندار برای مقوله گرد و خاک فعالیت داشتیم، کاری نکنیم که در کشور ثابت شود ما خوزستانی ها پرخاشگر هستیم ، اتفاقا بسیار منطقی و آرامی هستیم و مباحث خود را علمی پیگیری می کنیم و از دولت ها هم جواب می خواهیم ،لذا هر جواب مستند و علمی را از دولتی ها انتظار داریم ، خیلی با پرخاشگری به جایی نخواهیم رسید.
وی بااشاره به اینکه محیط زیست یک شمشیر دو لبه هم در اختیار مردم است و هم دولتهاست تصریح کرد: برخی دولتها مثل ترکیه سد کمال آتاترک را احداث می کند و یک فاجعه عظیم را در کل خاورمیانه با محوریت بین النهرین ایجاد می کند، این بخش برنده زیست محیطی است که انجام می شود، این لبه امنیتی بود
رئیس مرکز پژوهشی ریزگردهای دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: در بعضی از کشورهای دنیا تجربه شده ، محیط زیست باعث وفاق ملی شده ، سر جمع کاری که برای مردم خوزستان باید انجام میشد، انجام نشده و بایستی تلاش کنیم با وفاق این مسیر را پیش ببریم.
زراسوندی یکی از مباحثی که برای گرد و خاک خیلی جدی است مباحث اجتماعی و اقتصادی است ،افزایش ضریب ماندگاری برای مردم خوزستان مهم است گفت: یعنی یکی از مباحثی که می تواند آلام گرد و خاک و مسائل زیست محیطی را کنترل کند در همه دولتها، کاهش لطمات اجتماعی است که اقداماتی ها در این زمینه در حال انجام است.
وی در مورد سد گتوند اظهار کرد: پیشرفته ترین کار زیست محیطی در حال حاضر در کشور ، کارفرما سازمان محیط زیست کشور بوده که براساس داده های ایزوتوپی ، نمک ها در حال رها سازی است محاسبه شده است و رقم ها را باید از متخصصین این حوزه پرسید.
